Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τις παλέτες!

Η παλέτα τα τελευταία χρόνια από άχρηστο υλικό που σάπιζε σε σημεία με μπάζα, έχει γίνει η χαρά των DIYάδων. Πλέον έχουν γίνει δυσεύρετες, αλλά αν κάποιος έχει πρόσβαση σε κάποιο μέρος που χρησιμοποιεί αρκετές παλέτες (σουπερ μάρκετ, λαχαναγορά, μεταφορική, συσκευαστήριο) τότε μπορεί ακόμη να βρει αρκετές δωρεάν.

Οι κατασκευές που μπορούν να γίνουν με παλέτες είναι πλέον εκατοντάδες. Κάθε μέρα συναντάω εκπληκτικές κατασκευές στο ίντερνετ, αλλά και από κοντά. 

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά

1. Οι παλέτες έχουν κανόνες (συνήθως)

Κάτι που μπορεί ίσως να μη ξέρατε,είναι ότι οι παλέτες φτιάχνονται σύμφωνα με ειδικούς κανονισμούς. Μπορεί να φαίνονται φτιαγμένες κάπως στα γρήγορα αλλά τα πάντα από τις διαστάσεις, τα διάκενα, το πόσες πρόκες θα έχουνε είναι σύμφωνα με κάποιους κανονισμούς. 

Αυτό γίνεται γιατί οι παλέτες χρησιμοποιούνται για μεταφορές αγαθών. Και έτσι ο κάθε κατασκευαστής ή μεταφορέας θα πρέπει να ξέρει ότι η κάθε παλέτα είναι ικανή να αντέξει κάποιο φορτίο ανάλογα με τη κατηγορία που ανήκει.

Το σε ποια κατηγόρια ανήκει η κάθε παλέτα μπορούμε να το δούμε από το σχεδιάγραμμα που έχει στο πλάι στο τάκο στη μέση.Συνήθως οι πιο πολλές παλέτες εδώ στη Ελλάδα ανήκουν στη κατηγόρια EPAL, οι λεγόμενες και Ευρωπαλέτες και έχουν το σήμα EPAL ή EUR. Είναι το πιο διαδεδομένο πρότυπο κατασκευής παλετών στη Ευρώπη και ακολουθείται επίσημα από τις πιο πολλές χώρες της Ευρώπης (Η Ελλάδα αν δε κάνω λάθος δε συγκαταλέγεται μέσα σε αυτές). Οι Ευρωπαλέτες έχουν 3 βασικές κατηγορίες που αφορούν τις διαστάσεις και το σχέδιο κατασκευής.

EPAL 1 : 120cm x 80cm

EPAL 2 : 120cm x 100cm

EPAL 3 : 100cm x 120 cm 

Από τη παλέτα αν είναι κατασκευασμένη σύμφωνα με τα διεθνές πρότυπα μπορούμε να βρούμε  όλα τα στοιχεία της, καθώς αναγράφουν πάνω, τη χώρα παραγωγής, τη ημερομηνία παραγωγής, το με ποια πρότυπα ακολουθεί καθώς και το αν έχει επισκευαστεί.

Εκτός από τις ευρωπαλέτες,υπάρχουν και άλλες όπως οι Ασιατικές που είναι 110εκ χ 110εκ αλλά και ειδικές για συγκεκριμένα προϊόντα(πχ καρπούζι, θερμοσίφωνες), αλλά και παλέτες μιας χρήσης. Οι τελευταίες είναι οι χερότερες σε ποιότητα και συνήθως χρησιμοποιούνται για απλή μεταφορά ενός προϊόντος από την ίδια την εταιρία στον πελάτη (χωρίς να μεσολαβούν μεταφορικές) και -σχεδόν πάντα- αφήνονται στον πελάτη. Οι διαστάσεις τους, καθώς και τα υλικά κατασκευής, μπορεί να διαφέρουν αρκετά και δεν φέρουν καμιά απολύτως σήμανση. Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές που θα συναντήσετε κάποια πεταμένη δίπλα σε κανένα κάδο, θα είναι τέτοια. Είναι πρακτικά άχρηστες για σοβαρές κατασκευές.

Σήμανση παλετών

EUR/EPAL : Σημαίνει ότι είναι φτιαγμένη σύμφωνα με τα ευρωπαϊκό πρότυπο EPAL

IPPC : Σημαίνει ότι είναι φτιαγμένη σύμφωνα με τα πρότυπα IPPC για τις διεθνής μεταφορές.

ΗΤ : Σημαίνει ότι έχει υποστεί θερμική επεξεργασία

ΜΒ : Σημαίνει ότι έχει υποστεί χημική επεξεργασία με Μεθυλικό Βρώμιο(Methil Bromide)

D/DE/DR/MAV/IE/NS.... : Είναι εθνικά σύμβολα και δηλώνουν τη χώρα προέλευσης η το Σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας προέλευσης

DB : Είναι για το DeBarked που σημαίνει ότι έχει αποφλοιωθεί εντελώς.

Κωδ-Μ-Ετ : Εξαψήφιος κωδικός. Τα τρία πρώτα ψηφία είναι ο κωδικός του κατασκευαστή, το μεσαίο είναι ο μήνας κατασκευής και τα τελευταία 2, το έτος κατασκευής.

Πρόκα στη σφραγίδα : Σημαίνει ότι είναι επισκευασμένο

7-8 ψηφίου κωδικού που ξεκινάει από 49 : Είναι μοναδικός κωδικός και έχει να κάνει με τη παρτίδα κατασκευής.

Για παράδειγμα στη φώτο δεξιά(Εικ 1).Είναι φτιαγμένη σύμφωνα με το ΙPPC.Είναι φτιαγμένη στη Γερμανία(DE)στη περιοχή της Βόρειας Βεστφαλίας(BW).Έχει υποστεί θερμική επεξεργασία(ΗΤ) και έχει αποφλοιωθεί (DB).Έχει το κωδικό κατασκευαστή 057 και έχει ημερομηνία κατασκευής το 7 μήνα του 2001.Επίσης έχει ένα μοναδικό κωδικό παραγωγής (αυτός που αρχίζει από 49 πάντα).

2. Από τι ξύλο είναι φτιαγμένες οι παλέτες

Τώρα το ξύλο από το οποίο είναι φιταχμένες οι παλέτες διαφέρει από παλέτα σε παλέτα. Δε υπάρχουν ειδικοί κανόνες για το τύπο του ξύλου. Αναλόγως με το που παράγεται, χρησιμοποιείται το πιο φτηνό τοπικό ξύλο που μπορεί να αντέξει το βάρος που πρέπει.

Στη Ελλάδα χρησιμοποιούνται αρκετά είδη ξύλου, από πεύκο έως βελανιδιά. Γενικά τα περισσότερα είδη ξύλου που χρησιμοποιούνται διεθνώς είναι στο παρακάτω πίνακα.

Κωνοφόρα Δέντρα Φυλλοβόλα Δέντρα                                     -

 Μαλακή ξυλεία Σκληρή Ξυλεία

Έλατο Alder Βελανιδιά

Ερυθρελάτη Σημύδα/Βετούλη Μελιά

Πεύκο Συμήδα Οξιά

Λεύκα

Ακακία

Σφεντάμι

Φίκος

Καστανιά

Οπότε δεν είναι όλες οι παλέτες κατάλληλες για όλες τις κατασκευές. Κάποιες είναι από μαλακά ξύλα,κάποιες από πολύ σκληρά.

Παλαιότερα όλη η παλέτα ήταν από ατόφιο ξύλο, αλλά τελευταία οι τάκοι στη μέση είναι από μοριοσανίδες.

ΜΟΒ Τεχνίτες: 

Μπορείτε να μάθετε ποιοι είμαστε

πατώντας στην εικόνα

3. Που τις βρίσκουμε

Τις παλέτες μπορούμε να τις βρούμε παντού.Το πιο πιθανό μέρος είναι δίπλα σε κάποιον κάδο ή σε κάποιο κατάστημα που έχει βαρύ εμπόρευμα. Στις μάντρες, τα σούπερ μάρκετ, τα συσκευαστήρια και τα λοιπά μέρη που χρησιμοποιούν κατά κόρον παλέτες είναι πιο δύσκολο να βρούμε αν δε έχουμε άμεση σχέση, γιατί οι παλέτες επαναχρησιμοποιούνται μέχρι να αχρηστευθούν. Βέβαια μερικά από αυτά τα μέρη, δίνουν δωρεάν τις παλέτες που έχουν  σπάσει κατά τη μεταφορά. Οι παλέτες αυτές έχουν μερικά σπασμένα ξύλα, αλλά τα περισσότερα είναι γερά και κατάλληλα για κατασκευές.

Μην τις αγοράζετε αν θέλετε απλώς ξύλα για κατασκευές.

Φυσικά υπάρχουν και ειδικά μαγαζιά που πουλάνε παλέτες ή ξεμονταρισμένα ξύλα από παλέτες, αλλά αν δεν θέλετε να αγοράσετε μια παλέτα για να μεταφέρετε κάποιο προιόν, δεν έχετε κανένα λόγο να ξοδέψετε λεφτά για να αγοράσετε παλέτες (εκτός και αν είναι σε εξευτελιστική τιμή). Το κόστος που έχουν οι παλέτες, μαζί με το κόστος πλανίσματος, τριψίματος και στοκαρίσματος θα είναι στο τέλος μεγαλύτερο από ότι θα ξοδεύατε για να αγοράζατε πλανισμένη καθαρή ξυλεία από κάποιο κατάστημα. Και θα έχετε ξυλεία για αρκετές ατέλειες (τρύπες από πρόκες, αρκετούς ρόζους), η οποία δεν θα ξέρετε και που έχει χρησιμοποιηθεί.

Αν μπορείτε να τις βρείτε εντελώς δωρεάν ή έστω λίγα ευρώ τη μία (αν είναι σε αρκετά καλή κατάσταση), τότε ναι αξίζει την ταλαιπωρία. Αλλιώς μην ασχοληθείτε καν.

4. Οι παλέτες είναι μεταχειρισμένες

Κάτι που δεν έχουμε στο μυαλό μας τις περισσότερες φορές είναι ότι οι παλέτες είναι μεταχειρισμένες, πιθανόν αρκετές φορές. Και δε ξέρουμε που και πως έχουν χρησιμοποιηθεί.

Μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί από βαριές βιομηχανίες με χημικά ή τοξικά ή οτιδήποτε άλλο. Έτσι αν δεν γνωρίζουμε πως έχουν χρησιμοποιηθεί, θα πρέπει να τις μεταχειριζόμαστε με αρκετή προσοχή. Ειδικά κατά την επεξεργασία τους (τριβή, κόψιμο).

Επίσης θα πρέπει να αποφεύγονται χρήσεις που μπορεί να είναι επικίνδυνες για την υγεία μας. Για παράδειγμα, τραπέζι φαγητού ή παιδικό κρεβάτι από παλέτα άγνωστης προέλευσης με βαριά σημάδια χρήσης. Υπάρχουν άρθρα που δείχνουν ότι σε παλέτες κατά καιρούς έχουν βρεθεί αρκετά επικίνδυνα μικρόβια, μύκητες και χημικά.

Επίσης καλό θα ήταν να κοιτάξετε και τη σφραγίδα  για να δείτε τι επεξεργασία έχει γίνει στην παλέτα κατά την παρασκευή (χημική ή θερμική). Τελευταία στην Ευρώπη απαγορέυεται η χημική επεξεργασία των παλέτων και όσες ακολουθούν τα ευρωπαικά πρότυπα θα είναι θερμικά επεξεργασμένες μόνο, και όχι εμποτισμένες. Αυτό μπορείτε να το καταλάβετε αν στη σφραγίδα υπάρχει ΗΤ. Αυτό σημαίνει Heat Treated. Αν έχει MB, σημαίνει ότι είναι εμποτισμένη με Μεθυλικό Βρώμιο, το οποίο είναι χημικό.

Συνοψίζοντας

Ποιες παλέτες είναι θεωρητικά ασφαλείς για χρήση

• Παλέτε με το σήμα MB, σημαίνει ότι έχουν υποστεί χημική επεξεργασία και η κατεργασία τους είναι επικίνδυνη.
• Παλέτες βαμμένες μερικώς ή ολικώς, ειδικά με ζωηρά χρώματα. Συνήθως σημαίνει ότι έχουν χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά επικίνδυνων ή χημικών φορτίων.
• Παλέτες με έντονους λεκέδες ή περίεργα σημάδια. 
• Παλέτες από μεγάλες μεταφορικές. Οι συγκεκριμένες μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί εκατοντάδες φορές.